'Tuổi trẻ trôi dạt' của các giao hàng trẻ làm 10 tiếng/ngày ở Trung Quốc

Lịch trình làm việc căng thẳng, ít cơ hội thăng tiến đã khiến nhiều nhân viên giao hàng tại Trung Quốc cảm thấy bế tắc trong việc tìm kiếm lối đi ổn định cho tương lai của họ.

Là một nhân viên giao hàng dày dạn kinh nghiệm, Xu Jianguo thường xuyên thấy các mẩu quảng cáo tuyển dụng cho nghề của mình được dán khắp các con phố ở Thượng Hải, với mức lương hấp dẫn hứa hẹn lên đến 10.000 nhân dân tệ/tháng (khoảng 34 triệu đồng). Tuy nhiên, nếu có ai hỏi Jianguo về những quảng cáo này, anh chỉ đáp lại bằng một nụ cười.

Nếu gặp may, trong một tháng, Jianguo có thể kiếm được khoảng 7.000 nhân dân tệ (24 triệu đồng), cao hơn mức lương trung bình ở Thượng Hải là 5.350 nhân dân tệ (18 triệu đồng). Thế nhưng, Jianguo không biết mình có thể tiếp tục làm công việc này được bao lâu nữa.

"Công việc này ngày càng trở nên khó khăn. Bây giờ, với mỗi đơn hàng, tôi chỉ được trả 5-6 nhân dân tệ (17.000-20.000 đồng), trong khi năm ngoái tôi nhận được 7 nhân dân tệ (24.000 đồng). Nếu tình hình cứ tiếp tục như vậy, chắc tôi sẽ phải chuyển nghề thôi," anh chia sẻ.

“Tuổi trẻ trôi dạt”, giao 100 đơn hàng mỗi ngày

Hầu hết những người làm công việc giao hàng (shipper) ở Trung Quốc, giống như Jianguo, đều là những người di cư từ nông thôn hoặc các thành phố nhỏ. Họ dành cả ngày để đối phó với tình trạng giao thông trong thành phố, cố gắng giao hàng đúng thời hạn để kiếm tiền trang trải cho cuộc sống.

Nhóm nghiên cứu của Phó giáo sư Ge Tianren thuộc khoa Quan hệ quốc tế và Chính trị của Đại học Tongji (Trung Quốc) gọi họ là những người có "tuổi trẻ trôi dạt".

Họ nhận đơn hàng rồi giao cho khách, là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng dịch vụ phức tạp ở Trung Quốc. Tuy nhiên, với lịch trình làm việc khắc nghiệt, sự quản lý lỏng lẻo và ít cơ hội thăng tiến, nhiều người trong số họ cảm thấy như đang chạy theo một cuộc sống vô nghĩa.

Theo một nghiên cứu năm 2018 do CBNdata và nhà bán lẻ Suning hợp tác thực hiện, ước tính có khoảng 3 triệu người làm công việc giao hàng trên toàn Trung Quốc.

Để hiểu rõ hơn về nhóm người này và những khó khăn mà họ gặp phải, nhóm nghiên cứu đã thực hiện phỏng vấn trực tiếp hơn 115 người và phân tích kết quả từ hơn 1.500 phiếu khảo sát trực tuyến với những người giao hàng làm việc tại thành phố lớn Thượng Hải.

Kết quả cho thấy các shipper chủ yếu nằm trong độ tuổi từ 18 đến 35. Hơn 50% người được khảo sát cho biết họ làm việc hơn 10 tiếng mỗi ngày.

Những người giao hàng thông thường có lịch trình làm việc tương đối cố định, từ 8 giờ sáng đến 6 giờ chiều, trong thời gian đó, họ dự kiến phải giao khoảng 100 đơn hàng.

Đối với những người giao đồ ăn, thời gian làm việc ít ổn định hơn. Hầu hết đều chọn ca làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, trong khi một số ít chọn làm ca đêm. Trung bình, shipper giao đồ ăn sẽ giao từ 30 đến 40 đơn hàng trong khung giờ làm việc, chủ yếu vào các giờ cao điểm như bữa trưa và bữa tối.

Chỉ là công việc "mì ăn liền"

Hầu hết những người được khảo sát đều coi công việc shipper là tạm thời, chỉ khoảng 15% trong số họ muốn gắn bó lâu dài. Phần lớn hy vọng sẽ có ngày mua được nhà và định cư tại quê hương.

Số khác đơn giản chỉ muốn có một công việc thoải mái hơn và mức lương cao hơn.

"Tôi biết mình không thể làm công việc giao hàng mãi được, nhưng để tìm việc khác cũng không dễ dàng. Tôi dự định làm shipper trong vài năm để tiết kiệm một khoản tiền, rồi sau đó về quê và mở một cửa hàng nhỏ," Jianguo chia sẻ với Sixth Tone.

Có những ưu điểm không thể phủ nhận về nghề giao hàng: không yêu cầu trình độ học vấn cao, mức lương khá, và luôn cần nhân lực - những yếu tố đủ sức thu hút một lượng lớn ứng viên.

Công việc này có thể coi là một bước đệm cho những thanh niên di cư từ nông thôn ra các thành phố lớn.

Tuy nhiên, chế độ quản lý thiếu linh hoạt, hầu như không có cơ hội thăng tiến và tính không ổn định là những lý do khiến nhiều người không thể gắn bó lâu dài với nghề mà nhiều người vẫn nghĩ rằng "lên xe là có tiền."

 

Hầu hết tài xế đều mong muốn được hưởng các đãi ngộ tương tự như những nghề khác, bao gồm: chăm sóc y tế cơ bản, môi trường làm việc an toàn và mức lương tốt, ổn định.

Bên cạnh đó, 27% số người được khảo sát cũng khao khát có một chế độ quản lý nhân đạo hơn, bao gồm việc áp dụng hình phạt nhẹ hơn, công bằng trong việc xem xét đánh giá từ khách hàng, và có các kênh hiệu quả để shipper khiếu nại về hành vi sai trái của khách hàng.
'Tuổi trẻ trôi dạt' của các giao hàng trẻ làm 10 tiếng ngày ở Trung Quốc

Chẳng hạn, các shipper thường phải chịu hình phạt nặng nếu bị khách hàng khiếu nại, thường là 50 nhân dân tệ mỗi đơn (khoảng 170.000 đồng).

Tuy nhiên, không phải khách hàng nào cũng công bằng trong việc đánh giá, thậm chí có những người để lại nhận xét tiêu cực mà không cần lý do.
'Tuổi trẻ trôi dạt' của các giao hàng trẻ làm 10 tiếng ngày ở Trung Quốc

"Ví dụ, nếu một gói hàng của họ bị hỏng trong quá trình phân loại, không phải do quá trình giao hàng, họ vẫn đánh giá xấu về tôi mà không thèm lắng nghe giải thích của tôi," Wan Li, một người giao hàng 32 tuổi, cho biết.

Wang Junjie, 23 tuổi, đã sống ở Thượng Hải được 4 năm và chỉ mới làm nghề giao hàng được 4 tháng, nhưng anh cũng xác định đây chỉ là một nghề "mì ăn liền."
'Tuổi trẻ trôi dạt' của các giao hàng trẻ làm 10 tiếng ngày ở Trung Quốc

"Nếu bạn muốn tìm một công việc kiếm tiền nhanh chóng, hãy làm shipper. Bạn chẳng cần phải học gì cả, chỉ cần nhận đồ và giao cho khách, vậy là xong, ai cũng làm được," anh nói.