Nhân viên giao hàng được đề nghị vào diện đóng BHXH bắt buộc

Nhân viên giao hàng được đề nghị vào diện đóng BHXH bắt buộc. Đại biểu Quốc hội đã đề nghị xem xét việc bổ sung tài xế xe công nghệ (Grab) và shipper vào nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc nhằm đảm bảo an sinh xã hội cho họ. 

Sáng 23/11, Quốc hội đã thảo luận về dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) tại hội trường, trong đó quy định mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc (Điều 3) đã thu hút sự quan tâm của nhiều đại biểu.
Nhân viên giao hàng được đề nghị vào diện đóng BHXH bắt buộc

**Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc phù hợp với nguyện vọng của cử tri**

Đại biểu Trần Thị Diệu Thúy (TP.HCM) đã đề xuất đưa tài xế xe công nghệ vào nhóm đối tượng bổ sung tham gia BHXH bắt buộc. 

Bà Thúy cho biết: “Hiện nay, nền kinh tế việc làm tự do (Gig economy) đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Tài xế xe công nghệ (Grab) và nhân viên giao hàng là lực lượng lao động quan trọng trong lĩnh vực này, với số lượng không ngừng gia tăng. Họ cũng là giải pháp việc làm tạm thời, linh động cho lực lượng lao động chính thức trước những biến động của nền kinh tế, điều này đang làm tăng tỷ lệ thất nghiệp.”
 

Bà dẫn căn cứ theo quy định của Bộ luật Lao động 2019, từ định nghĩa về “người lao động” tại Điều 3 đến “hợp đồng lao động” tại Điều 13, và khẳng định rằng nhóm đối tượng này về bản chất tồn tại mối quan hệ lao động.

Cụ thể, tài xế xe công nghệ có thỏa thuận làm việc với doanh nghiệp vận tải xe công nghệ; có nhận lương (mặc dù hai bên có thể chọn hình thức thanh toán tiền lương dựa trên kết quả công việc); và có sự điều hành giám sát thông qua ứng dụng do doanh nghiệp vận tải quản lý.

"Các đối tượng này cần được hưởng chính sách hỗ trợ tạo việc làm và được bổ sung vào nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, và bảo hiểm y tế nhằm ứng phó với các rủi ro. Vì vậy, tôi đề nghị Quốc hội tiếp tục nghiên cứu và xem xét việc bổ sung các đối tượng này vào nhóm tham gia BHXH bắt buộc để có giải pháp đảm bảo an sinh xã hội cho họ," nữ đại biểu TP.HCM nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cũng bày tỏ sự đồng tình với việc quy định mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Theo đó, dự luật sẽ bổ sung các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc bao gồm: Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh; người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố; người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp tại công ty và công ty mẹ; người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng lương; và người lao động làm việc không trọn thời gian...
Nhân viên giao hàng được đề nghị vào diện đóng BHXH bắt buộc

Đại biểu cũng cho rằng điều này rất phù hợp với tâm tư, nguyện vọng, và kiến nghị của cử tri trong nhiều năm qua. Hầu hết các buổi tiếp xúc cử tri đều có kiến nghị về nội dung tham gia BHXH bắt buộc đối với đội ngũ người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố; hay về việc tham gia BHXH của chủ hộ kinh doanh, đã gặp nhiều vướng mắc trong thực tiễn thi hành Luật năm 2014, ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ hộ kinh doanh cá thể.

Nên để người lao động thời vụ có quyền lựa chọn thay vì bắt buộc đóng BHXH

Đại biểu Trần Thị Hiền (Hà Nam) cũng tán thành việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Tuy nhiên, bà băn khoăn về việc ban hành Luật BHXH năm 2014 đã có những sửa đổi căn bản nhằm mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc so với Luật năm 2006. Trong đó, các nhóm bổ sung bao gồm những người lao động có hợp đồng lao động theo mùa vụ từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng, và người làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng.

Dự thảo Luật trình Quốc hội lần này tiếp tục có những quy định mở rộng đối tượng tham gia theo tinh thần của Nghị quyết số 28 và phù hợp với Bộ luật Lao động năm 2019, bao gồm nhóm người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.
Nhân viên giao hàng được đề nghị vào diện đóng BHXH bắt buộc

Tuy nhiên, bà Hiền cho rằng quá trình triển khai quy định mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc cần có những điều chỉnh để đảm bảo tính khả thi hơn.

Bà phân tích rằng, ở nhiều dự án và công trình cụ thể tại các vùng sâu, vùng xa và vùng miền núi, nơi có ít nhà máy và công ty, khó khăn trong việc duy trì người lao động làm việc dài hạn có thể gặp phải. Khi triển khai các dự án này, người sử dụng lao động thường phải huy động lao động nông nhàn theo mùa vụ, và theo quy định, họ phải đóng BHXH cho những người này.

Bà Hiền cũng lưu ý rằng việc tham gia BHXH thường dựa trên mức lương không cao, do hầu hết công việc là lao động giản đơn và chân tay. Sau 3 đến 6 tháng khi dự án kết thúc, người lao động thường quay trở về với công việc đồng áng hàng ngày và rất ít có cơ hội để tham gia trở lại vào thị trường lao động, từ đó không thể đóng BHXH, kể cả là tham gia tự nguyện.

Vì vậy, đại biểu tỉnh Hà Nam đề nghị ban soạn thảo cân nhắc phân loại và quy định thêm một số điều kiện cụ thể, cho phép người lao động có quyền lựa chọn việc nhận tiền công bao gồm cả phần BHXH để cải thiện thu nhập thay vì phải đóng BHXH bắt buộc.