Những bà chủ trở thành nhân viên giao hàng sau đại dịch ở Trung Quốc

Ngày càng nhiều phụ nữ Trung Quốc lựa chọn làm shipper bán thời gian để giảm bớt áp lực kinh tế, đồng thời đảm bảo trách nhiệm chăm sóc con cái và gia đình. Trong suốt ba năm qua, Ah-Feng (42 tuổi) đã làm shipper giao đồ ăn ở Bắc Kinh. Công việc này không hoàn hảo, nhưng cô không có nhiều sự lựa chọn.

Trước khi làm nghề này, cô đã cùng chồng điều hành một cửa hàng bán đồ thể thao ở quê hương Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, miền Trung Trung Quốc. Tuy nhiên, tình hình kinh doanh không khả quan đã khiến họ mắc nợ hơn 100.000 nhân dân tệ (14.400 USD).

Năm 2019, vợ chồng Ah-Feng quyết định đến thủ đô để tìm kiếm cơ hội mới.
Những bà chủ trở thành nhân viên giao hàng sau đại dịch ở Trung Quốc

**Từ bà chủ thành shipper**

Vợ chồng A-Feng sống trong một căn phòng trọ chật chội với giá thuê hàng tháng là 1.000 nhân dân tệ. Họ buộc phải để con gái 15 tuổi ở lại quê nhà để người thân chăm sóc. Hiện tại, chồng cô không có việc làm.

Anh mong muốn sử dụng số tiền tiết kiệm để khởi nghiệp nhỏ, nhưng A-Feng không đồng ý. "Không nên làm điều đó trong bối cảnh dịch bệnh đang phức tạp như hiện nay," cô nói với The Paper.

Để kiếm sống và trả nợ, cô muốn tìm một công việc có thu nhập ổn định.

Lần đầu tiên, cô tham gia phỏng vấn xin vào vị trí quản lý ca tại siêu thị, với mức lương 6.500 nhân dân tệ. Mặc dù phỏng vấn rất tốt, cô đã vượt quá độ tuổi giới hạn là 38.

Sau đó, A-Feng thử sức với vị trí bán hàng tại một công ty bất động sản, có mức lương cơ bản là 2.000 nhân dân tệ/tháng, cộng thêm hoa hồng. Kín đáo hỏi một phụ nữ trẻ đã làm việc ở đó hai năm, cô biết rằng thu nhập hàng tháng cũng chỉ khoảng 4.000 nhân dân tệ. Mức lương này không đủ để trang trải cuộc sống, nên cô quyết định từ bỏ.

Cuối cùng, một cuộc gọi tuyển dụng nhân viên giao đồ ăn đã thu hút sự chú ý của cô. "Nếu làm tốt, bạn có thể kiếm từ 6.000-7.000 nhân dân tệ/tháng. Nếu làm tốt hơn, thu nhập có thể lên đến 8.000-9.000 tệ. Nhưng nếu cố gắng hơn nữa, bạn có thể đạt 10.000 tệ," A-Feng chia sẻ.
Những bà chủ trở thành nhân viên giao hàng sau đại dịch ở Trung Quốc

Miễn là cô biết đi xe đạp điện và sử dụng ứng dụng định vị giao hàng, công việc này khá đơn giản. Do đó, A-Feng quyết định bắt đầu với nghề này.

Liu Qing (32 tuổi) là một shipper giao hàng tại thành phố ven biển Thiên Tân. Giống như Ah-Feng, Liu không có lựa chọn nào tốt hơn.

Trước đây, cô và chồng sở hữu một nhà hàng nhỏ tại Thiên Tân, cho đến khi dịch Covid-19 ập đến vào năm 2020, khiến kinh doanh của họ đổ vỡ. Chồng Liu sau đó làm việc cho một nhà hàng khác, trong khi cô trở về quê nhà Tín Dương (Hà Nam) để chuẩn bị sinh con.

Hai vợ chồng đã có một cô con gái 7 tuổi. Tuy nhiên, trong lần mang thai này, Liu gặp phải vấn đề lớn. Khi mang thai được 5 tháng, trong lần khám tiền sản, bác sĩ thông báo rằng thai nhi có 60% khả năng bị dị tật phát triển. "Nếu điều đó xảy ra, gia đình tôi khó lòng mà giải quyết," cô chia sẻ, và cuối cùng quyết định phá thai ở tháng thứ 7.

Liu trở lại Thiên Tân sau một năm nghỉ ngơi, nhưng nỗi lo lắng ngày càng lớn dần. "Tôi không kiếm được đồng nào và không thể chăm sóc tốt cho con mình. Tôi cảm thấy mình thật vô dụng," Liu nói.

Chồng cô làm việc tại một nhà hàng lớn, thường kết thúc ca vào lúc 22h. Anh về nhà và đi thẳng vào giường, không có ngày nghỉ để cả hai có thể trò chuyện. Cô một mình chăm sóc con gái, nên việc tìm được một công việc ổn định không hề dễ dàng.

Tuy nhiên, Liu kiên quyết không gửi con về quê và không muốn biến con thành "đứa trẻ bị bỏ lại." "Khi tôi học cấp 1, bố mẹ đi làm ăn xa, nên tôi hiểu cảm giác ấy như thế nào. Tôi phải theo sát con mình," cô nói.

Liu thường đưa con đi học lúc 8h sáng và đón về lúc 17h30, đó là trọng tâm cuộc sống của cô. Đến tháng 9 năm ngoái, khi con vào lớp 1, cuối cùng cô cũng có thời gian để tìm việc.
Những bà chủ trở thành nhân viên giao hàng sau đại dịch ở Trung Quốc

Hiện tại, Liu làm nhân viên giao hàng bán thời gian. "Giờ giấc linh hoạt hơn, tôi có thể lựa chọn đơn hàng để giao," cô cho biết.

**Hy sinh**

Giống như Liu, nhiều phụ nữ Trung Quốc có con nhỏ cũng chọn làm shipper giao đồ ăn bán thời gian. Sun Ping, một nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cùng nhóm của cô đã phỏng vấn 30 phụ nữ làm công việc giao hàng vào năm 2020 và 2021. Trong số đó, 8 người cho biết họ chọn công việc này vì tính linh hoạt giúp họ có thời gian chăm sóc con cái.

Theo Sun, nhiều phụ nữ được phỏng vấn đến từ các gia đình nông thôn và truyền thống, nơi phụ nữ thường phải đảm nhận nhiều trách nhiệm gia đình hơn. Sun nhận thấy số lượng phụ nữ làm nhân viên giao đồ ăn bán thời gian đã tăng lên trong hai năm qua.

Covid-19 đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến các ngành có nhiều lao động nữ, như thương mại và du lịch. Nhiều người đang tìm kiếm việc làm khẩn cấp, và ngành giao hàng đã trở thành nơi tạm thời cho họ.

Đối với những shipper hợp đồng bán thời gian, giao hàng vào ban đêm thường mang lại lợi nhuận cao hơn vì giá mỗi đơn hàng sẽ tăng lên. Tuy nhiên, điều này cũng đi kèm với nhiều rủi ro.

Feng nhớ lại một lần cô nhận đơn giao hàng vào ban đêm, trong đó cô có thể kiếm được 60 nhân dân tệ cho chuyến đi. Nhưng khi đến gần điểm giao hàng, cô cảm thấy rất sợ hãi vì đoạn đường phía trước không có đèn. Cô toát mồ hôi lạnh khi nhìn thấy một góc đường có nghĩa trang.

Trên đường về, cô đã phải gọi cho một đồng nghiệp nam để trò chuyện cho bớt sợ hãi.

Ngoài những nguy hiểm khi giao hàng vào đêm muộn, một nỗi lo khác của các shipper nữ là kỳ kinh nguyệt.

Mỗi khi đến kỳ, Feng thường cảm thấy mệt mỏi. Vì vậy, cô phải xin phép trưởng phòng nghỉ hai ngày đầu. Để phòng tránh, cô chỉ dám mặc quần tối màu và không thể diện những bộ đồ yêu thích của mình.

Cạnh tranh khốc liệt

Thông thường, một đơn hàng trong bán kính 3 km yêu cầu shipper hoàn thành trong vòng 30 phút.

Năm 2019, nhóm của Sun đã tiến hành một thử nghiệm và nhận thấy rằng họ không thể hoàn thành đơn hàng mà không vi phạm tốc độ hoặc quy định giao thông.

Ah-Feng cho biết nhiều nam giới đi xe máy với tốc độ 80 km/h, nhưng rất ít phụ nữ có bằng lái xe. Đối với xe đạp điện, tốc độ tối đa mà họ có thể chạy là 40 km/h.