Góc khuất nghề tài xế công nghệ và nghề giao hàng

Góc khuất nghề tài xế công nghệ và nghề giao hàng. 

Tờ Rest of World (Mỹ) đã phỏng vấn các tài xế xe công nghệ, nhân viên giao hàng và người dọn dẹp qua các ứng dụng tại 10 thành phố lớn ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ nhằm tìm hiểu về điều kiện làm việc của họ.

30% người được phỏng vấn cho biết họ không có thời gian nghỉ ngơi giữa các chuyến đi. Hơn 50% cho biết thường xuyên bị từ chối quyền sử dụng dịch vụ tại các địa điểm công cộng như trung tâm thương mại và nhà hàng. Hầu hết đều gặp phải tình trạng bị xua đuổi hàng ngày.

Góc khuất nghề tài xế công nghệ và nghề giao hàng

Sophia Ibrahim Gedo, một tài xế xe công nghệ ở Nairobi, Kenya, kể về một lần cô muốn đi vệ sinh khi đang chở khách. Thông thường, cô sẽ dừng xe tại trạm xăng, trung tâm mua sắm hoặc nhà hàng để sử dụng nhà vệ sinh, nhưng hôm đó cửa nhà vệ sinh đều bị khóa. Vì hành khách cũng đang gấp gáp, Gedo đành nhịn và tiếp tục hành trình. “Đó là chuyến đi dài nhất của tôi. Tôi cảm thấy như không thể nhịn thêm được nữa,” nữ tài xế gần 40 tuổi chia sẻ.

Các tài xế taxi công nghệ như Gedo thường làm việc 10-12 tiếng mỗi ngày để trang trải cuộc sống. Khi chở khách đến những điểm quen thuộc, họ thường tìm kiếm nơi đáp ứng các nhu cầu cơ bản như nhà vệ sinh, ăn uống và nghỉ ngơi. Nhiều người thậm chí còn ghi lại bản đồ những địa điểm có thể dừng chân.

Các nền tảng như Grab, inDrive và iFood đang hỗ trợ xây dựng các điểm dừng chân và phòng chờ cho nhân viên, nhưng không phải ai cũng có cơ hội tiếp cận những nơi này.

Tobias Kuttler, một nhà nghiên cứu tham gia vào dự án của Viện Internet Oxford và Trung tâm Khoa học Xã hội WZB Berlin, Đức, cho biết: “Phần lớn tài xế không thể nghỉ ngơi và ngủ rất ít. Tôi đã thấy nhiều người làm việc trung bình 17 tiếng mỗi ngày. Họ luôn trong tình trạng thiếu ngủ, sức khỏe kém và thường phải dùng thuốc giảm đau.”
Góc khuất nghề tài xế công nghệ và nghề giao hàng

Hiện nay có gần 435 triệu lao động hợp đồng trên toàn cầu, và khảo sát của Rest of World cho thấy nghỉ ngơi đối với họ là một điều xa xỉ.

Wallace Miguel, một nhân viên giao hàng của iFood và Lalamove ở São Paulo, Brazil, chỉ có thể tranh thủ nghỉ ngơi khi đầu bếp làm đồ ăn cho khách. Tại nhà hàng, họ cung cấp ghế dài và nước uống để giúp shipper 22 tuổi cảm thấy thoải mái hơn.

Trong khi đó, Basil Faraz, tài xế làm việc cho một ứng dụng giao đồ ăn ở Pakistan, cho biết chỉ khi nào được phép, anh mới có thể nghỉ ngơi. Chỗ nghỉ ngơi của anh là một hòn đá dưới tán cây trên vỉa hè, nơi nhiều nhân viên giao hàng khác cũng đang dừng chân.

“Tôi không thể vào bên trong một trung tâm mua sắm có máy lạnh để nghỉ ngơi. Chỉ cần thấy tôi vào đó, nhân viên bảo vệ sẽ nói ‘biến đi’,” Faraz kể lại.


Tại một số quốc gia như Kenya, luật pháp quy định rằng shipper không được làm việc quá 8 tiếng mỗi ngày. Tuy nhiên, nhiều tài xế đã tìm cách lách luật bằng cách đăng ký nhiều ứng dụng để tăng thu nhập, dẫn đến việc họ thường xuyên làm việc tới 19 giờ mỗi ngày. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó có việc không được nghỉ ngơi đầy đủ.

Julius King'ori, một tài xế xe công nghệ ở Nam Phi, thừa nhận rằng việc làm việc 14 tiếng mỗi ngày gây nguy hiểm cho cả bản thân lẫn hành khách. Người đàn ông 45 tuổi này hy vọng có thể nghỉ ngơi nhiều hơn, nhưng vì cuộc sống mưu sinh, anh vẫn phải tiếp tục công việc.

Để tối đa hóa thời gian di chuyển, một số tài xế như Julius chọn không về nhà vào cuối ngày. Thay vào đó, họ ngủ trong ô tô đỗ tại sân bay Quốc tế Jomo Kenyatta, sử dụng phòng tắm miễn phí và sẵn sàng lên đường khi có khách hàng.

"Điều tốt nhất mà các ứng dụng có thể làm là điều chỉnh mức lương để chúng tôi có thể nghỉ ngơi thoải mái," một tài xế giao hàng chia sẻ.

Trong số 104 nhân viên làm việc tự do tham gia khảo sát, 36 người cho biết họ chỉ ngủ tối đa 6 tiếng mỗi ngày. Gần một nửa trong số họ đã từng bị quấy rối hoặc gặp cướp trong lúc nghỉ ngơi, đặc biệt trong số này, đa phần là nữ.

Angela Chukunzira, một nhà nghiên cứu lao động tại Thư viện Ukombozi ở Kenya, cho biết một số nữ tài xế Uber gặp khó khăn trong việc tìm chỗ thay băng vệ sinh trong giờ làm việc. Họ thậm chí phải trả tiền để sử dụng nhà vệ sinh tại một số trung tâm thương mại, điều này trở thành một vấn đề và làm tăng chi phí cho người lao động.
Góc khuất nghề tài xế công nghệ và nghề giao hàng


Gần đây, nhiều shipper đã tự tạo ra không gian riêng của mình, nơi họ có thể sử dụng nhà vệ sinh và chỗ nghỉ ngơi an toàn. Tại Jakarta, Indonesia, các tài xế đã dựng lên hàng chục nhà nghỉ tạm thời bằng gỗ và vải lều để tạo ra không gian trò chuyện và ăn uống trong khi chờ đơn hàng.

Trước tình hình này, một số nền tảng đã cải thiện không gian nghỉ ngơi dành cho các lao động nữ. InDrive đã thiết lập phòng chờ cho tài xế ở Jakarta, với mục tiêu giải quyết sự bất công trong ngành công nghiệp gọi xe. Đồng thời, Grab đã mở ba phòng chờ ở Jakarta, cung cấp các tiện nghi thiết yếu như wifi, phòng cầu nguyện, xưởng sửa xe máy và tiệm cắt tóc. Ứng dụng này còn có tính năng "an toàn chống mệt mỏi" để nhắc nhở tài xế cần nghỉ ngơi nếu đã lái xe quá lâu.

Tại São Paulo, nền tảng giao đồ ăn iFood cũng đã triển khai hơn 170 điểm hỗ trợ với nước uống và nhà vệ sinh cho shipper. Mặc dù các khu vực có chỗ nghỉ hoặc tiện ích như lò vi sóng, cổng sạc vẫn chưa được triển khai, nhưng các nỗ lực đang dần được cải thiện.

Tuy nhiên, với những nhân viên giao hàng như Philip Saheed ở Ấn Độ, anh mong muốn được làm nhiều hơn thay vì tìm chỗ nghỉ, vì anh cần tăng thu nhập. "Điều tôi hy vọng nhất là được tạo điều kiện làm việc tốt hơn, tránh bị đối xử bất công như hiện nay," chàng trai 20 tuổi chia sẻ.