Chuyện nghề giao hàng: Vất vả đời nữ shipper

Chuyện nghề giao hàng: Vất vả đời nữ shipper. Ah-Feng, 42 tuổi, từ Vũ Hán, Hồ Bắc, đã quyết định rời quê lên Bắc Kinh làm shipper giao đồ ăn sau khi công việc kinh doanh cửa hàng thể thao của gia đình gặp khó khăn. Vợ chồng cô lâm vào tình trạng nợ nần lên đến 100 nghìn tệ và không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thử vận may tại thủ đô.

Cuộc sống của Ah-Feng tại Bắc Kinh khá chật chội khi cô phải sống trong một phòng trọ giá hơn 1.000 tệ, trong khi con gái 15 tuổi vẫn ở lại quê nhà và được người thân chăm sóc. Chồng cô hiện không có việc làm, mặc dù anh đã có kế hoạch sử dụng tiền tiết kiệm để khởi nghiệp với một công việc kinh doanh nhỏ. Tuy nhiên, Ah-Feng không đồng ý vì lý do dịch bệnh vẫn còn phức tạp. Cô tìm kiếm công việc ổn định với thu nhập đều đặn để lo cho gia đình và trả nợ.
Chuyện nghề giao hàng: Vất vả đời nữ shipper

Ban đầu, Ah-Feng xin việc làm quản lý ca siêu thị với mức lương 6.500 tệ nhưng không đủ điều kiện do quá tuổi. Sau đó, cô thử làm môi giới bất động sản, với lương cơ bản là 2.000 tệ một tháng, cộng thêm hoa hồng. Tuy nhiên, sau khi hỏi thăm một nhân viên trẻ làm việc lâu năm ở đó, cô phát hiện thu nhập trung bình chỉ khoảng 4.000 tệ, không đủ để trang trải cuộc sống và trả nợ. Cuối cùng, cô quyết định từ bỏ công việc này và chuyển sang làm shipper giao đồ ăn, với hy vọng có thu nhập ổn định hơn.
 

Cuối cùng, Ah-Feng tìm được công việc giao đồ ăn mà cô cảm thấy hài lòng. "Làm tốt có thể kiếm được từ 6.000 đến 7.000 tệ, nếu làm tốt hơn thì từ 8.000 đến 9.000 tệ, và nếu cố gắng hết sức có thể đạt 10.000 tệ," Ah-Feng chia sẻ. Yêu cầu duy nhất cho công việc này là biết đi xe đạp điện và sử dụng các ứng dụng dịch vụ định vị để giao hàng, và ngay lập tức, cô bắt đầu công việc mới của mình.

Tương tự, Liu Qing, 32 tuổi, cũng làm giao hàng tại thành phố ven biển phía Bắc Thiên Tân. Cô cũng không thấy lựa chọn nào tốt hơn trong thời điểm khó khăn này. Liu và chồng từng sở hữu một nhà hàng nhỏ ở Thiên Tân, nhưng dịch Covid-19 đã khiến họ gặp khó khăn nghiêm trọng vào năm 2020. Trong khi chồng cô tiếp tục làm việc tại một nhà hàng khác, Liu đã trở về quê nhà Tín Dương ở tỉnh Hà Nam để sinh con thứ hai.

Tuy nhiên, trong thời gian mang thai, bác sĩ đã nghi ngờ thai nhi có 60% khả năng bị dị tật phát triển. "Nếu điều tồi tệ nhất xảy ra, gia đình tôi sẽ không biết phải làm gì," cô nói về quyết định khó khăn phải phá thai ở tháng thứ 7.

Sau một năm nghỉ ngơi và lo lắng về tình hình tài chính, Liu quyết định quay trở lại thành phố nơi cô đã sống trước đây. Nhưng áp lực gia đình ngày càng tăng khi cô không thể kiếm tiền để chăm sóc cho con gái bảy tuổi. Cô cảm thấy mình trở nên vô dụng và rất muốn làm điều gì đó để giúp đỡ gia đình.

Chồng Liu hiện đang làm việc tại một nhà hàng lớn và phải làm việc đến 10 giờ đêm mỗi ngày, không có ngày nghỉ. Liu phải tự chăm sóc con, vì vậy việc tìm kiếm công việc trở nên khó khăn hơn. Cô đã cân nhắc việc gửi con về quê, nhưng do từng trải qua nỗi đau khi phải xa cha mẹ khi còn nhỏ, cô không muốn con gái mình phải chịu đựng cảnh tương tự.

Cuối cùng, vào tháng 9 năm ngoái, khi con gái cô vào lớp 1, Liu bắt đầu có thời gian để tìm kiếm công việc, và giao hàng trở thành lựa chọn phù hợp cho cô.
Chuyện nghề giao hàng: Vất vả đời nữ shipper

Hiện tại, Liu Qing và Ah-Feng, như nhiều nữ shipper khác, lựa chọn công việc giao hàng bán thời gian vì tính linh hoạt mà nó mang lại. Công việc này giúp họ có thu nhập ổn định và vẫn có thể chăm sóc gia đình, đặc biệt là con cái.

Theo nghiên cứu của Sun Ping, nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, đã phỏng vấn 30 phụ nữ làm shipper trong hai năm 2020 và 2021. Trong số đó, 8 người chia sẻ rằng họ chọn công việc này vì tính linh hoạt, cho phép họ vừa làm việc vừa chăm con. Nhiều phụ nữ tham gia phỏng vấn đến từ các gia đình nông thôn, nơi họ phải gánh vác trách nhiệm gia đình nặng nề hơn. Với hầu hết họ, công việc là một nhu cầu thiết yếu, và công việc bán thời gian là một trong số ít lựa chọn có sẵn.

Sự gia tăng số lượng phụ nữ làm shipper trong hai năm qua cũng phản ánh ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Nhiều ngành nghề như ngoại thương và du lịch, nơi có đông lao động nữ, bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh. Do đó, nhiều người cần tìm việc làm nhanh chóng, và giao hàng trở thành một lựa chọn với yêu cầu đầu vào thấp nhưng thu nhập khá ổn định.

Mặc dù công việc này mang lại thu nhập và sự linh hoạt, nhưng nó cũng có không ít khó khăn. Một số nữ shipper thích làm việc vào ban đêm vì đường ít tắc hơn và đơn hàng có giá trị cao hơn. Tuy nhiên, đối với Ah-Feng, việc làm đêm muộn là một thách thức vì đường phố tối tăm và nguy hiểm. Cô đã từng phải nhờ người khác đi cùng để đảm bảo an toàn khi về nhà sau ca làm việc khuya.

Ngoài ra, nữ shipper cũng gặp phải một số vấn đề về thể chất do cường độ công việc. Ah-Feng cho biết, trong khi cô thực hiện 10 đơn hàng, các đồng nghiệp nam thường hoàn thành 15 đơn hàng. Để theo kịp họ, cô thường xuyên phải hy sinh thời gian nghỉ ngơi, ăn uống, và nhiều khi cảm thấy mệt mỏi, mất sức. Cô cũng nhận ra rằng thu nhập từ việc chạy đua với nam giới không xứng đáng với sức lực bỏ ra. Hiện tại, Ah-Feng đã điều chỉnh mục tiêu, chỉ tập trung vào việc hoàn thành 300 tệ mỗi tháng mà không còn cạnh tranh với các đồng nghiệp nam.

Liu Qing cũng đã từng thử chuyển những đơn hàng nặng đến 20 kg, với phí từ 10-15 tệ. Tuy nhiên, sau vài lần gặp phải cơn đau nhức khắp cơ thể, cô đã quyết định chỉ nhận những đơn hàng nhẹ với giá 3-5 tệ để giảm bớt áp lực và bảo vệ sức khỏe.

Theo Sun Ping, các thuật toán của nền tảng phân phối hàng hóa hiện nay vẫn dựa trên tiêu chuẩn của nam giới, từ cường độ lao động đến quy tắc quản lý. Điều này rõ ràng không phù hợp với đặc điểm thể chất và nhu cầu của phụ nữ.

Liu Qing và Zhang Ling, dù phải đối mặt với nhiều khó khăn trong công việc giao đồ ăn, đã tìm cách vượt qua và duy trì sự ổn định cho gia đình.

Liu Qing không chỉ phải vật lộn với các áp lực công việc mà còn phải cân bằng với vai trò làm mẹ. Những ngày con nghỉ học, cô phải đưa con đi cùng khi giao hàng, điều này làm giảm thu nhập và khiến cô cảm thấy tội lỗi khi không thể làm trọn vẹn công việc. Cô cũng lo ngại về sự đánh giá của người xung quanh khi nhìn thấy cô đưa con đi làm, một áp lực không nhỏ trong công việc mà phụ nữ phải đối mặt, đặc biệt khi họ làm việc trong môi trường chủ yếu là nam giới. Liu cảm thấy mệt mỏi với cuộc sống và công việc nhưng vẫn kiên trì vì con cái.

Trong khi đó, Zhang Ling, người làm shipper ở Thượng Hải, chọn một chiến lược khác để tồn tại trong nghề. Cô chấp nhận "giả vờ nam tính" bằng cách thay đổi cách ăn mặc và phong cách làm việc. Trang điểm và mặc váy trở thành những thứ không còn phù hợp với công việc của cô, và thay vào đó là đồng phục và mũ bảo hiểm. Cô thường xuyên lọt vào top ba shipper hiệu quả nhất và làm việc cật lực dù gia đình cô đang gánh một món nợ lớn. Zhang Ling không ngại leo bộ nếu cần, dù tòa nhà có thang máy, và sẵn sàng làm việc từ sáng sớm đến tận khuya để duy trì thu nhập.

Trong ngành công nghiệp này, phụ nữ thường gặp phải áp lực lớn hơn nam giới nhưng cũng có những chiến lược riêng để tồn tại. Một trong những chiến lược phổ biến là nhờ vào lợi thế giới tính, ví dụ như Ah-Feng thường sử dụng cách nói dễ chịu và nhờ giúp đỡ từ các đồng nghiệp nam khi gặp khó khăn. Đây là cách để họ vượt qua những thử thách trong công việc mà không bị đánh giá hay gặp trở ngại quá lớn. 
Chuyện nghề giao hàng: Vất vả đời nữ shipper

Những câu chuyện như của Liu và Zhang là những minh chứng cho sự bền bỉ và nỗ lực không ngừng của các nữ shipper, dù gặp nhiều khó khăn, vẫn tiếp tục làm việc để duy trì cuộc sống và chăm sóc gia đình.

Ah-Feng và Liu Qing, như nhiều nữ shipper khác, dù đối mặt với khó khăn trong công việc, nhưng họ vẫn luôn giữ hy vọng về tương lai và khát khao làm chủ cuộc sống của mình. 

Ah-Feng dù phải sống xa con gái, không bao giờ kể với con về công việc giao hàng tại Bắc Kinh. Cô vẫn hy vọng tìm được công việc tốt hơn, và kế hoạch trong tương lai là mở một cửa hàng nhỏ bán trái cây và hoa. Đó là ước mơ giúp cô có thể ổn định cuộc sống và quay lại gần gũi hơn với gia đình.

Liu Qing cũng giấu công việc giao hàng với con gái, sợ con sẽ cảm thấy xấu hổ. Tuy nhiên, có một lần khi cô đón con muộn, con gái Liu đã ngăn không cho cô giáo gọi vào điện thoại, vì lo lắng rằng mẹ sẽ gặp tai nạn khi vội vàng chạy giao hàng. Câu nói của con đã khiến Liu không khỏi bật cười nhưng cũng làm cô cảm thấy động lực để tiếp tục công việc. "Công việc mẹ làm rất quan trọng và khó khăn. Nhiều nơi bị đóng cửa nếu không có mẹ", con gái Liu nói. Đó là điều khiến Liu cảm thấy tự hào về công việc của mình, dù nó không được xã hội nhìn nhận một cách đầy đủ.

Giống như Ah-Feng, Liu Qing cũng mong muốn làm chủ trong tương lai. Cô dự định sẽ mở tiệm bánh ngọt để thay đổi cuộc sống, và kế hoạch này cũng là động lực giúp cô tiếp tục kiên trì với công việc hiện tại.

Cũng như Zhang Ling, một nữ shipper khác, việc làm chủ là mục tiêu dài hạn. Zhang Ling chia sẻ rằng trong vài năm nữa, khi trả hết nợ, cô sẽ về quê sống cùng các con và không còn gắn bó với công việc giao hàng.

Những câu chuyện như của Ah-Feng, Liu Qing, và Zhang Ling cho thấy, dù công việc có thể không dễ dàng và không được đánh giá cao, nhưng nó vẫn là lựa chọn hợp lý và quan trọng đối với nhiều phụ nữ đang cố gắng vượt qua khó khăn và xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho gia đình mình.