Cậu bạn học giỏi nhất lớp làm giao hàng thành chủ đề tranh luận

Việc học sinh học giỏi ở bậc phổ thông rồi lại "gục ngã" ở đại học hay "trượt dài" trong cuộc sống không phải là câu chuyện riêng của "cậu bạn học giỏi nhất lớp năm xưa," mà là thực trạng của rất nhiều người xung quanh chúng ta.

Bà T.T.H, ở Khánh Hòa, chia sẻ về việc gia đình vừa đón con trai về nhà sau khi cháu bỏ học giữa năm hai tại một trường đại học hàng đầu ở TP HCM. Trước đó, trong suốt 12 năm học phổ thông, cháu luôn là học sinh giỏi, xuất sắc, là niềm tự hào của gia đình.
Cậu bạn học giỏi nhất lớp làm giao hàng thành chủ đề tranh luận

Khi gia đình phát hiện, cháu đã bỏ học được hơn nửa năm, sống trong tình trạng xơ xác do nghiện game và cờ bạc online, nợ nần chồng chất, và tinh thần bất ổn. Đến nay, gia đình vẫn đang vật lộn, khốn đốn với tình trạng của con.

Cú trượt ngã của cháu được lý giải là do chọn sai ngành học, khiến cháu không tìm thấy động lực và niềm yêu thích trong việc học.

Một nữ sinh đang theo học ngành ngôn ngữ tại một trường có uy tín khác ở TP HCM cũng đang rơi vào khủng hoảng và bế tắc. Trong suốt thời gian học phổ thông, em chưa từng trượt học sinh giỏi, nhưng giờ đây, càng học em càng cảm thấy khó khăn, nợ rất nhiều môn và nhận ra bản thân không còn khả năng để tiếp tục theo học.

 

“Giờ em chỉ muốn tìm một công việc nào đó như làm công nhân, nhân viên phục vụ hay rửa chén bát cũng được, chỉ để cảm thấy mình vẫn còn... có giá trị,” cô gái tâm sự.

Cuối năm 2022, Trường Đại học Luật TP.HCM, nơi có điểm đầu vào cao, đã đuổi học và cảnh báo nguy cơ bị đuổi học với 120 sinh viên liên quan đến kết quả học tập của họ.

Câu chuyện về cậu bạn học giỏi nhất lớp làm giao hàng hay bi kịch của những học sinh giỏi đang trở thành chủ đề gây chú ý.

Theo thống kê tại Đại học Bách Khoa Hà Nội và Trường Đại học Giao thông Vận tải Hà Nội, trung bình mỗi năm có từ 700-800 sinh viên bị buộc thôi học.

Tại Trường Đại học Bách Khoa TP.HCM, chỉ khoảng 70% sinh viên đầu vào có thể tốt nghiệp đúng hạn. Có từ 5-6% sinh viên trong mỗi khóa bị buộc thôi học do kết quả học tập kém.

Tại Trường Đại học Giao thông Vận tải TP.HCM, có thời điểm ghi nhận cả ngàn sinh viên bị xem xét buộc thôi học và cảnh báo học vụ. Nhiều trường đại học khác cũng ghi nhận tình trạng tương tự.

Phần lớn sinh viên bị buộc thôi học là do lực học yếu, không đáp ứng nổi yêu cầu sau quá trình học mà không xác định được mục tiêu rõ ràng, dẫn đến việc sa đà và bỏ bê việc học. Một số ít sinh viên lại chuyển ngành hoặc đi du học.
Cậu bạn học giỏi nhất lớp làm giao hàng thành chủ đề tranh luận

“Không phải học sinh nào cũng có thể duy trì việc học ở bậc đại học chỉ vì đã từng là học sinh giỏi ở phổ thông. Các em cần hiểu rằng việc thi vào trường đã khó, nhưng việc duy trì quá trình học tập còn khó khăn hơn. Không thể chỉ nghĩ rằng đã trúng tuyển thì kiểu gì cũng ra trường,” một phụ trách trường đại học tại TP HCM cảnh báo.

Vị quản lý này nhấn mạnh đến thực trạng học sinh giỏi ở bậc phổ thông, một vấn đề nhức nhối đã được đề cập từ lâu.

Theo dữ liệu từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm học 2022-2023, tỷ lệ học sinh lớp 11 và 12 đạt học lực giỏi trên toàn quốc (chưa bao gồm số liệu của 6 địa phương) là hơn 82%. Trong đó, 36,7% học sinh đạt loại giỏi và gần 46% học sinh có học lực khá.

Hải Phòng dẫn đầu cả nước với 62% trong tổng số 42.500 học sinh đạt học lực giỏi. Tỷ lệ học sinh khá là 31,6%, trong khi chỉ có hơn 6% học sinh xếp loại trung bình, yếu và kém.

Hà Nội đứng thứ hai với tỷ lệ học sinh giỏi lớp 11 và 12 chiếm 58,17%. Tiếp theo là Nam Định và Long An, với hơn 50% học sinh đạt học lực giỏi. Các tỉnh như An Giang, Bắc Ninh, Bến Tre, Đà Nẵng, Đồng Tháp, Hà Nam, Hải Dương, Tiền Giang, TP HCM, và Vĩnh Long có tỷ lệ học sinh đạt học lực giỏi trên 40%.
 

Chúng ta đang có quá nhiều học sinh giỏi, giỏi toàn diện ở nhiều môn học. Tuy nhiên, điều này dẫn đến việc nhiều em không biết mình thực sự giỏi ở lĩnh vực nào, không xác định được thế mạnh và năng lực của bản thân. Không ít học sinh khi chọn nghề cảm thấy hoang mang, không biết nên chọn gì khi môn nào cũng giỏi, trở thành học sinh giỏi một cách tổng quát.

Nhiều em bước vào đại học hoặc xa hơn là vào đời và mới nhận ra sự sai lầm khi chọn ngành nghề, nhận ra năng lực của bản thân không phù hợp với những gì mà "học sinh giỏi" thường được kỳ vọng.
Cậu bạn học giỏi nhất lớp làm giao hàng thành chủ đề tranh luận

Không chỉ "gục ngã" ở bậc đại học, nhiều sinh viên dù vượt qua được giai đoạn này và cầm tấm bằng ra trường vẫn một lần nữa rơi vào trạng thái hoang mang vì không đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động.

Theo báo cáo của Viện Khoa học lao động xã hội (thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) công bố vào cuối năm 2022, có 36,6% người làm giao hàng công nghệ (shipper) ở Việt Nam có trình độ cao, trong khi tỷ lệ này ở nhóm lái xe công nghệ và giúp việc gia đình lần lượt là 20,65% và 11,36%.

Chưa kể đến, trong thời gian gần đây, lao động có trình độ từ đại học trở lên chiếm tỷ lệ cao trong số lao động nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại TP HCM.

Báo cáo Tổng chỉ số nguồn nhân lực 2022 của Tập đoàn tuyển dụng đa quốc gia ManpowerGroup chỉ ra rằng Việt Nam xếp thứ 47/60 trong bảng xếp hạng thị trường lao động toàn cầu, đứng cuối cùng trong số 11 quốc gia thuộc khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Trình độ kỹ năng vẫn là một trong những điểm yếu của lao động Việt Nam. Mặc dù tỷ lệ phổ cập giáo dục cao (khoảng 88%), nhưng số người lao động có trình độ tay nghề hoặc chuyên môn cao chỉ chiếm khoảng 11,67%, gần như không thay đổi so với ba năm trước.
 

Chúng ta thường hân hoan trước những báo cáo về tỷ lệ học sinh loại giỏi, cũng như những niềm vui tưng bừng khi các bậc phụ huynh khoe thành tích và điểm số của con trên mạng xã hội.

Tuy nhiên, sau những điểm 9, điểm 10, sau những niềm vui ấy có thể ẩn chứa những cú trượt và sự lạc lối khi các em không tìm được hướng đi phù hợp cho bản thân.