Chuyện nghề giao hàng gặp muôn vàn khó khăn trắc trở

Chuyện nghề giao hàng gặp muôn vàn khó khăn trắc trở. ### Nghề Shipper và Những Rủi Ro Tiềm Ẩn

Shipper là thuật ngữ dùng để chỉ những người giao nhận hàng hóa, chủ yếu qua kênh online tại Việt Nam. Chỉ cần có một chiếc xe máy và điện thoại với hệ điều hành mượt mà là có thể gia nhập vào nghề. “Việc nhẹ, lương cao, được đi đây đi đó,” cánh tài xế shipper thường nói đùa về công việc của mình. Nhưng ai trong nghề này cũng hiểu rằng mỗi đơn hàng nhận giao đều tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Anh Hà Lâm Quang (quận 8) đã theo nghề shipper từ năm 2010 và trải qua đủ “mùi cay đắng” của nghề. Anh chia sẻ: “Kẹt xe, lạc đường là những khó khăn thường trực, đặc biệt khi giao hàng thực phẩm hoả tốc hoặc thư tín quan trọng.” Có lần, anh nhận giao một ổ bánh kem ngay vào giờ cao điểm, bị mắc kẹt trong một đoạn đường hơn 1 tiếng đồng hồ. Đến nơi, bánh đã chảy nhoè nhoẹt và xấu xí, làm hỏng cả buổi tiệc sinh nhật. Anh bị chủ hàng lẫn khách chửi mắng thậm tệ, phải đền tiền hàng gần 500.000 đồng và mất luôn cả tiền ship.
Chuyện nghề giao hàng gặp muôn vàn khó khăn trắc trở

Trước đây, anh Quang làm giao hàng truyền thống cho một cửa hiệu chuyên bán đồ cho mẹ và bé, nơi chủ cửa hàng cung cấp tên, địa chỉ và số điện thoại của khách hàng. “Tức nhất là những lúc mình vừa giao hàng ở quận rất xa, thì chủ lại gọi bảo có món cần giao cũng ở quận này. Lúc đó, tôi ước có cách nào kết hợp đơn hàng để tiết kiệm công sức và xăng xe,” anh nhớ lại.
 

Anh Hoàng Ngọc Út (Bình Tân) thường xuyên theo dõi các nhóm nhận đơn hàng trực tiếp từ các chủ shop online, nhưng rủi ro trong công việc này rất cao. Anh chia sẻ: “Giá cả do hai bên thương lượng khó thống nhất, dẫn đến nhiều người chê mắc hoặc rẻ, từ đó xảy ra tranh cãi và lên các group nói xấu nhau. Shipper tự do cũng khó chốt đơn hàng; có khi vừa thỏa thuận nhận đơn thì chủ shop đã gọi tới huỷ vì có người khác chạy rẻ hơn.”

Quy trình nhận đơn hàng của shipper thường giống nhau: Di chuyển đến cửa hàng để nhận đơn, gọi điện xác nhận, và trao đổi với khách trước khi giao hàng. Sau đó, họ giao hàng đến cho khách và gọi điện chờ khách lấy hàng. Nếu gặp khách kỹ tính hoặc lề mề, việc kiểm tra có thể mất từ 15-30 phút, ảnh hưởng đến thời gian giao các đơn khác. Trong trường hợp khách không có mặt ở địa chỉ giao hàng, hoặc địa chỉ ở chung cư, phức tạp thì phải đi lòng vòng nhiều lần... Những tình huống này khiến shipper coi như lỗ vốn vì tốn tiền xăng và thời gian.

Bị lừa đảo là chuyện mà ngay cả những shipper cẩn thận vẫn thường gặp phải, đặc biệt là những người mới vào nghề. Giao dịch online thường thanh toán trực tiếp bằng chuyển khoản hoặc thanh toán COD – Cash on Delivery (khách nhận hàng mới trả tiền). Shipper phải giao tiền hàng trước cho chủ shop và nhận phí ship. Khi hàng được giao đến khách, shipper sẽ nhận lại tiền hàng từ khách. Anh Hoàng Ngọc Út nhớ lại một vụ lừa đảo mà mình gặp phải: “Địa chỉ shop nằm trong hẻm sâu. Khi tôi vừa đến đầu hẻm, đã thấy chủ shop chờ sẵn với gói hàng được bao bọc cẩn thận. Anh ta trả tiền ship và yêu cầu tôi ứng 350.000 đồng tiền hàng. Khi đi giao theo địa chỉ, tôi phát hiện đó là địa chỉ ma không có người nhận. Trở về shop để trả hàng và đòi lại tiền, tôi mới biết chủ shop thật không phải là người tôi gặp và cũng không đặt đơn hàng này. Tôi đã mất trắng..."
 

Ngành shipper tiềm ẩn nhiều rủi ro

Ngành shipper luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhưng công nghệ giao nhận thông minh giúp hạn chế thấp nhất những rủi ro này.

Công nghệ 4.0 không chỉ tạo ra sự bùng nổ cho ngành thương mại điện tử mà còn làm thay đổi nền tảng giao hàng. Các doanh nghiệp logistics nhạy bén đã xây dựng một mạng lưới vận chuyển hàng hóa dựa trên công nghệ định vị, điện toán đám mây và mạng lưới giao thông hiện có, giúp kết nối những người có nhu cầu chuyển hàng với các shipper theo mô hình kinh tế chia sẻ. Các ứng dụng giao nhận hàng cũng đã được cải thiện, mang lại nhiều tiện ích cho shipper và giảm thiểu các rủi ro thường gặp.

Hiện tại, anh Hà Lâm Quang không còn nhận ship trực tiếp với chủ shop mà thông qua công nghệ, giúp công việc và thu nhập của anh ổn định hơn nhiều so với trước đây. Nhờ vào ứng dụng thông minh, anh có thể biết thông tin liên lạc của chủ hàng, người nhận, phương thức thanh toán (ứng tiền hay thu hộ tiền hàng), cũng như ước lượng đường đi và thời gian giao hàng. “Mỗi đơn hàng giao nhận trong nội thành, tôi kiếm trung bình từ 12.000 – 15.000 đồng. Mỗi ngày nhận từ 25-30 đơn hàng, làm từ sáng đến tối, tôi cũng có thể kiếm được 10-12 triệu đồng/tháng, khá hơn nhiều bạn bè đang làm văn phòng”.

Chuyện nghề giao hàng gặp muôn vàn khó khăn trắc trở

Khả năng phân tích dữ liệu cho phép bộ phận vận hành gom nhiều đơn hàng tại cùng một điểm nhận hàng, kết hợp các đơn hàng trên cùng một tuyến đường di chuyển và thực hiện đặt lệnh trên ứng dụng. Điều này giúp cho shipper có thể giao nhiều đơn hàng hơn một cách hiệu quả hơn, tiết kiệm thời gian và công sức đồng thời tăng thu nhập.

Anh Khiếu Đắc Tú Linh, người vừa chuyển từ công nhân cơ khí sang làm shipper trong hơn một năm qua, chia sẻ: “Điều khiến tôi yên tâm khi sử dụng ứng dụng giao hàng trên điện thoại là thông tin rõ ràng hiển thị ngay trong ứng dụng. Với những đơn hàng có giá trị lớn cần ứng trước, ứng dụng sẽ thông báo cho shipper biết đó là khách mới hay khách hàng quen thuộc, và nếu tôi cảm thấy đáng tin cậy, tôi mới ứng tiền trước cho shop.”

Các ứng dụng thông minh dành cho shipper giúp giảm thiểu rủi ro bị lừa đảo, nhờ vào khả năng phân tích và lưu trữ lịch sử giao dịch. Những shop uy tín được ghi nhận giúp shipper cảm thấy tự tin hơn khi nhận đơn, ngay cả khi cần ứng tiền trước cũng không phải lo lắng về việc bị lừa. Trong trường hợp nghi ngờ, shipper có thể từ chối ứng tiền, chuyển sang chế độ nhận tiền thu hộ từ khách và giao cho shop sau.

Một trong những ứng dụng giao hàng nổi bật hiện nay là Ship60. Ship60 phát triển theo mô hình kinh tế chia sẻ giống như Uber. Công nghệ định vị GPS, hệ thống máy học (machine learning) và phân tích dữ liệu lớn (big data) cho phép shipper đang ở gần khu vực nhận đơn hàng, chỉ dẫn đường đi, ước lượng thời gian giao hàng, hình thức thanh toán của đơn hàng, và tình trạng khách hàng là quen thuộc hay mới.
Chuyện nghề giao hàng gặp muôn vàn khó khăn trắc trở

Một tiện ích khác mà shipper rất thích là việc nộp tiền COD cho công ty trong trường hợp thu hộ khách. Thay vì phải đến tận văn phòng để làm thủ tục nộp tiền, Ship60 đã liên kết với ngân hàng để tài xế có thể đến bất kỳ văn phòng nào của ngân hàng đối tác để nộp tiền về công ty, và xác nhận việc nộp tiền trên ứng dụng Ship60 là hoàn tất mà không cần nhiều thủ tục rườm rà.

Bằng việc phát triển ứng dụng dựa trên nền tảng công nghệ thông minh, kết hợp với chính sách hỗ trợ hiệu quả và đội ngũ shipper chuyên nghiệp, tận tâm, quyền lợi và thu nhập của họ được đảm bảo. Sự phát triển của các doanh nghiệp logistics như Ship60 đóng góp vào việc chuyên nghiệp hóa dịch vụ giao nhận, đồng thời tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển hơn nữa của ngành thương mại điện tử tại Việt Nam.