Các shipper Hàn chết mòn vì dịch vụ 'giao hàng tên lửa'. Lee Seong-Wook hoảng hốt khi nhận được tin nhắn báo rằng một đồng nghiệp của anh, Im Gwang-Soo, 40 tuổi, đang rơi vào tình trạng thập tử nhất sinh vì làm việc quá sức. Sống xa gia đình và hai con nhỏ, Im Gwang-Soo là một nhân viên giao hàng nhanh tại thủ đô Seoul.
Các shipper Hàn chết mòn vì dịch vụ 'giao hàng tên lửa'
"Điều này không phải vì Im Gwang-Soo có sức khỏe kém," Lee Seong-Wook chia sẻ. "Chúng tôi đã sống cùng nhau 6 tháng. Chỉ vài ngày trước, anh ấy còn vỗ vai động viên tôi: ‘Làm việc vất vả phải không? Cố lên, chúng ta có thể làm được’, nhưng giờ anh ấy đã gục ngã."
Giao hàng nhanh từ lâu đã được xem là công việc "vắt sức". Trong thời kỳ Covid-19, sự bùng nổ của mua sắm trực tuyến đã chiếm gần hết thời gian của những người làm nghề này. Theo Liên minh chuyển phát nhanh Hàn Quốc, kể từ khi đại dịch bùng phát, đã có 21 nhân viên giao hàng tử vong vì làm việc quá sức.
Áo cưới Tuy Hoà Phú Yên
Hàn Quốc nổi tiếng là một trong những quốc gia có số giờ làm việc cao nhất trong các nước phát triển. Thuật ngữ "Kwarosa" được dùng để chỉ hiện tượng đột tử do làm việc quá sức. Năm 2018, Tổng thống Moon Jae-in đã giảm số giờ làm việc tối đa từ 68 giờ xuống còn 52 giờ mỗi tuần để đảm bảo "cân bằng giữa công việc và cuộc sống" và "quyền được nghỉ ngơi". Tuy nhiên, các nhân viên giao hàng vẫn không được hưởng lợi từ chính sách này.
Ngành logistics tại Hàn Quốc phát triển đến mức được mệnh danh là "cường quốc giao hàng", với các bữa ăn được giao đến mọi nơi trong chưa đầy một giờ với giá khởi điểm chỉ từ 8 USD.
**Coupang - “Amazon của Hàn Quốc” với dịch vụ giao hàng siêu tốc và áp lực khổng lồ lên người lao động**
Nhu cầu mua sắm trực tuyến khổng lồ đã thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của Coupang, công ty thương mại điện tử được ví như "Amazon của Hàn Quốc". Coupang sở hữu mạng lưới kho hàng khổng lồ, 37.000 nhân viên, đội xe riêng và hệ thống điều phối bằng trí tuệ nhân tạo (AI).
Năm 2019, Coupang giới thiệu dịch vụ giao hàng qua đêm, cam kết giao hàng vào 7 giờ sáng cho các đơn đặt từ đêm trước. Tại nhà kho Daegu, một công nhân làm ca đêm chia sẻ rằng lượng hàng giao qua đêm mỗi công nhân phải xử lý đã tăng từ ba lên bảy kiện hàng.
Sự uy tín và tốc độ giúp Coupang chiếm lĩnh thị trường nhanh chóng. Gần một nửa dân số Hàn Quốc đã tải ứng dụng "Rocket Delivery" của Coupang, với 99,3% đơn hàng được giao trong 24 giờ, danh tiếng của công ty thậm chí được cho là vượt qua cả Amazon.
Chụp Ảnh Cưới Tuy Hoà Phú Yên
Dịch vụ "giao hàng tên lửa" của Coupang nổi tiếng nhờ thuật toán AI tối ưu hóa thời gian giao hàng, nhưng đồng thời gây áp lực lớn lên người lao động. Công ty sử dụng chỉ số "đơn vị mỗi giờ" (UPH) để đo lường năng suất, và mặc dù quy định cho phép nghỉ một giờ sau mỗi ca 8 tiếng, nhiều công nhân phải tiếp tục làm việc trong thời gian nghỉ để theo kịp tiến độ.
Các shipper Hàn chết mòn vì dịch vụ 'giao hàng tên lửa'
Go Geon, một cựu nhân viên phân loại tại Coupang, chia sẻ rằng áp lực đáp ứng thời hạn giao hàng đã biến họ thành "những người máy". Tháng 5 năm ngoái, Go bị rách gân kheo khi chạy để kịp thời gian giao hàng và bị sa thải sau đó.
Ngoài công việc căng thẳng, thu nhập của nhân viên giao hàng cũng không cao. Kim Duk-yeon, một nhân viên giao hàng của Coupang, cho biết anh phải giao 350 đơn mỗi ngày với tiền công chỉ 800 won (hơn 15.000 đồng) mỗi đơn.
Hầu hết nhân viên giao hàng không phải là nhân viên chính thức của các công ty chuyển phát. Giáo sư Andrew Eungi Kim từ Đại học Hàn Quốc cho biết, trong trường hợp xảy ra tai nạn chết người tại nơi làm việc, công ty không chịu trách nhiệm.
Tháng 10/2020, Jang Deok-joon, một nhân viên giao hàng của Coupang, qua đời sau khi kết thúc công việc. Anh được chẩn đoán bị đau tim. Trước đó, Jang làm việc tại kho chuyển phát nhanh ở Daegu hơn một năm, chịu trách nhiệm chính trong việc giao hàng hóa.
Khi gia đình Jang Deok-joon đến gặp đại diện của Coupang để thảo luận về cái chết của anh, người phụ trách khẳng định rằng cái chết của Jang không liên quan đến công ty. Tuy nhiên, cha mẹ của Jang không chấp nhận và đã lái chiếc xe tải giao hàng khắp đất nước, mang theo khẩu hiệu "Coupang đã giết con trai tôi", và đưa câu chuyện đau thương này đến quốc hội Hàn Quốc. Cha của Jang thậm chí quỳ gối cầu xin các nhà lập pháp xem xét kỹ cái chết của con trai ông: "Con trai tôi đã chết, và tôi sẽ cho cả thế giới biết về điều đó. Tôi muốn biết chuyện gì đã xảy ra".
Thuê xe máy Tuy Hoà Phú Yên
Cuối cùng, Jang Deok-joon được xác định là đã chết vì làm việc quá sức, và Tổng thống Moon Jae-in bắt đầu kêu gọi cải cách sâu rộng về điều kiện làm việc của nhân viên giao hàng.
Các shipper Hàn chết mòn vì dịch vụ 'giao hàng tên lửa'
Dù vậy, những sự cố như thế này không ảnh hưởng nhiều đến Coupang. Đa phần nhân viên giao hàng của công ty là công nhân thời vụ, được tuyển qua ứng dụng Coupunch vào đêm trước, hoặc ký hợp đồng tạm thời thường chỉ kéo dài vài tháng. Hầu hết người lao động ký hợp đồng với các đại lý độc lập làm trung gian thay vì ký trực tiếp với Coupang, khiến họ không được bảo vệ bởi pháp luật.
Lee Seong-Wook đã không gặp con gái trong gần nửa năm qua, mỗi ngày anh làm việc gần 16 tiếng. Mỗi ngày, anh kiếm được khoảng 210.000 won (tương đương 4 triệu đồng), nhưng số tiền này chưa bao gồm thuế, chi phí xăng dầu, tiền điện thoại, và cả tiền phạt vì giao hàng muộn. Dù kiệt sức, anh vẫn sẽ thức dậy sớm vào ngày mai để lặp lại chu trình này. “Nếu cứ tiếp tục như thế này, tôi cũng sẽ kiệt sức,” anh chia sẻ.
Lee Seong-Wook đang đấu tranh để thay đổi văn hóa làm việc căng thẳng, nguy hiểm của Hàn Quốc. Anh là lãnh đạo của liên đoàn lao động tốc hành, tích cực tổ chức các cuộc biểu tình nhằm bảo vệ quyền lợi cho đồng nghiệp, đặc biệt là Im Gwang-Soo, người đã hôn mê suốt hai tháng. Sau ca phẫu thuật gần đây, bác sĩ cho biết cơ hội sống sót của Im đã tăng lên 20%.
“Chúng tôi mong được nghỉ ngơi vào buổi tối và trở thành người đàn ông tốt của gia đình. Đó là lý do vì sao chúng tôi phải chiến đấu,” Lee Seong-Wook bày tỏ.